Κάπου «χωμένος» στο υπόγειο του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, παρακολουθώ τον «Ιουλιανό» με πρωταγωνιστές τον Κώστα Καζάκο και τον πρύτανη του μεγαλύτερου Πανεπιστημίου της χώρας, Θεοδόση Πελεγρίνη.
Γράφει ο Γιώργος Κοβός
Γράφει ο Γιώργος Κοβός
Ο Θεοδόσης Πελεγρίνης είναι ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Λάτρης της Φιλοσοφίας και του Θεάτρου.
Και ο Ιουλιανός; Ένας μονόλογος που έγραψε ο Θ. Πελεγρίνης τον οποίον ερμηνεύει VS... με τον Κώστα Καζάκου. Η σκηνοθεσία είναι VS Γιώργου Μανιώτη με Πέμη Ζούνη!
Ποιος είναι ο Ιουλιανός;
«Ένας πολίτης από βασιλική οικογένεια, ο οποίος παρενέβη στον ρου της ιστορίας. Προσπάθησε να τον αλλάξει, δεν τα κατάφερε, αλλά σημασία δεν έχει να πέσεις, όσο το να ξανασηκωθείς. Αυτός επιχείρησε να σηκωθεί… Δυστυχώς, πέθανε νέος… Λέω: δυστυχώς, γιατί ήταν ένας άξιος αυτοκράτορας στον ενάμιση χρόνο που διοίκησε…. Αυτό που κατάφερε, όμως, ήταν να μείνει όρθιος στην ιστορία», μου απαντά ο κύριος Πρύτανης.
Από την αρχή θέλει να με βάλει στα δύσκολα… « κατάφερε να μείνει όρθιος στην ιστορία».
Πως μένει κανείς όρθιος και δη στην Ιστορία;
-Στις μέρες μας ποιον συμβολίζει ο Ιουλιανός;
«Συμβολίζει αυτόν που δεν υποκύπτει στις συνθήκες που επικρατούν. Είναι ο απλός πολίτης που αντιστέκεται στο μνημόνιο και στην αυθαιρεσία του κράτους… Είναι ο δάσκαλος, ο οποίος , παρά τις πιέσεις που δέχεται από δεξιά και αριστερά, παραμένει στο καθήκον του. Καθένας που, όχι απλά παρεμβαίνει, αλλά πάει και αντίθετα στο ρεύμα. Γιατί σημασία δεν έχει να πηγαίνεις ,πάντα, με τους πολλούς, αλλά να μπορείς να αντισταθείς».
-Σε κάποιο σημείο του μονολόγου σας αναφέρεστε στα όρια αξιοπρέπειας και εγωισμού. Δηλαδή, υπάρχουν στιγμές που η αξιοπρέπειά μας μετατρέπεται σε εγωισμό χωρίς να μας αφήνει να εκφράσουμε αυτό που νοιώθουμε;
«Θεωρώ ότι η αξιοπρέπεια είναι η πιο ευγενής αρετή του ανθρώπου. Ακόμη και ένας εγκληματίας, μπορεί να υψωθεί στα μάτια μας, αν είναι αξιοπρεπής. Αξιοπρεπής είναι κάποιος όταν δεν είναι σαν το σκουλήκι, όπως λέει ο Νίτσε, το οποίο όταν το κόψεις στα δύο, συνεχίζει να ζει και τα δυο κομμάτια του. Σε αυτή την περίπτωση ο αξιοπρεπής προτιμάει να τελειώσει».
-Μια ακόμη φράση από το θεατρικό σας…. «Λέγοντας ξανά και ξανά όσα έχεις κάνει, είναι σαν να τα σβήνεις…».
«Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι λέγανε ότι η επανάληψη είναι μήτηρ μαθήσεως, αλλά νομίζω ότι όταν κάτι το γνωρίσεις πια, παγιώνεται, νεκρώνεται. Πόσες γνώσεις κουβαλάμε μέσα μας και πόσες από αυτές είναι ενδιαφέρουσες… Αυτό που έχει σημασία είναι το ταξίδι… Εδώ υπάρχει και μια υποσημείωση, θα αναφερθώ στον Σίσυφο, τον αρχαίο βασιλιά της Κορίνθου που τιμωρήθηκε από τους Θεούς για μια απάτη του. Η πιο αυστηρή τιμωρία που του έδωσαν οι Θεοί ήταν να ανεβάζει μια πέτρα από την πεδιάδα μέχρι επάνω στην κορυφή του βουνού και αυτή ξανά να κυλάει. Αυτό είναι ένα μαρτύριο. Η καταδίκη του Σίσυφου, όμως, μπορεί να εξελιχθεί σε δωρεά εάν κάθε φορά που ανεβαίνει παρατηρεί και κάτι καινούργιο. Οπότε και το ταξίδι του είναι ο εμπλουτισμός της ύπαρξής του. Συνεπώς, όλα τα πράγματα έχουν διπλή όψη. Ναι, η επανάληψη, το να λες ξανά και ξανά το ίδιο πράγμα κουράζει. Κάποια στιγμή γίνεται συνήθεια, κάτι που είναι ότι χειρότερο μπορεί να υπάρξει στην ζωή μας, αλλά εξαρτάται από εμάς αν θα φύγουμε από αυτή την κατάσταση. Αυτό που προσπαθούμε να δείξουμε μέσα από το θεατρικό είναι ότι όσο οι συνθήκες είναι περιοριστικές και μας κλείνουν τον ορίζοντα, εμείς πρέπει να ελπίζουμε ότι κάτι υπάρχει και πρέπει να το επιδιώξουμε….»
-Έχετε ασχοληθεί ξανά με το θέατρο;
«Βεβαίως. Πριν από το 2006, αν θυμάμαι καλά, μου είχε γίνει μια πρόταση από το Μέγαρο Μουσικής να παρουσιάσω κάποιες διαλέξεις για την φιλοσοφία. Εγώ είχα κάνει τότε μια αντιπρόταση ώστε αυτό να γίνει μέσα από θεατρικά έργα. Έτσι άρχισα να γράφω θεατρικά που αναφέρονταν σε δεκατέσσερις μεγάλους φιλοσόφους, εφτά από την αρχαιότητα και εφτά από την νεότερη εποχή, με στόχο μέσα από ιστορίες οι οποίες είναι άσχετες με τον φιλόσοφο, να αναδειχτεί η διδασκαλία και η ζωή του. Αυτό, οφείλω να πω ότι είναι κάτι πρωτοποριακό. Είχαν γίνει τόσο στο εξωτερικό όσο και στη χώρα μας απόπειρες να αναπαραστήσουν την ζωή κάποιου ενδιαφέροντος προσώπου, αλλά είναι το ίδιο το πρόσωπο που μίλαγε επάνω στην σκηνή. Στην δική μας περίπτωση δεν έχει καμία σχέση η ιστορία με τον ίδιο τον άνθρωπο που παρουσιάζουμε. Θα ήθελα να προσθέσω ότι αυτήν η επιλογή δεν ήταν τυχαία. Νομίζω ότι αυτό που κληροδότησαν σε εμάς οι αρχαίοι Έλληνες και έχουμε σήμερα αυτό που ονομάζουμε δυτικό πολιτισμό, δεν είναι ιδέες όπως η Ελευθερία ή η Δημοκρατία… Τα ονόματα μείνανε. Το περιεχόμενο αυτών των εννοιών έχει αλλάξει τελείως. Τι σχέση έχει η σημερινή αντιπροσωπευτική δημοκρατία με αυτήν που υπήρχε στην αρχαιότητα; Θα μου πείτε: θέλουμε να επαναφέρουμε την άμεση δημοκρατία σήμερα;. Όχι, είναι μια ουτοπία. Αυτό που έμεινε ατόφιο είναι η διάθεση για διάλογο.
Από την στιγμή που μπαίνει η φιλοσοφία και η επιστήμη στον στίβο του πολιτισμού, τον 6ο αιώνα με τον Θαλή και τους άλλους προσωκρατικούς, συνοδεύεται από την διάθεση για διάλογο. Όταν λέει ο Θαλής: Η αρχή του κόσμου είναι το νερό, ο Αναξίμανδρος του λέει: Όχι, είναι το άπειρο…! Αν το φανταστούμε σαν εικόνα, έχουμε την εντύπωση ότι ο Θαλής θα είπε: Κατά την γνώμη μου η αρχή του κόσμου είναι το νερό. Έχει κανείς άλλη άποψη; Και ο Αναξίμανδρος θα απάντησε λέγοντας: Όχι, εγώ λέω ότι είναι το άπειρο! Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Θαλής είναι Ιερό πρόσωπο στην αρχαιότητα, ένας από τους Επτά Σοφούς. Αυτήν η αντιπαράθεσή του με τον μαθητή του θα σήμαινε, αν δεν επέτρεπαν τον διάλογο, ότι ο Αναξίμανδρος θα έπρεπε να εξορισθεί, να φυλακιστεί ή να υποστεί άλλες κυρώσεις, κάτι που δεν αναφέρει πουθενά η ιστορία. Άρα, έχουμε την εντύπωση ότι θα γίνει και συνειδητά μια αντιπαράθεση απόψεων».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου