Η Κύπρος δεν χρειάζεται φτηνούς ανθρώπους με πανάκριβα ρούχα. Η Κύπρος χρειάζεται ψυχή, κι αυτήν την έχει!» Η συγγραφέας Κατερίνα Μαυρομάτη απλώνει τη δική της στο ήλιο κι εκείνη ανθίζει...
Γράφει η Αιμιλία Πανταζή
Το πιο δύσκολο πράγμα του κόσμου είναι να σταθούμε φάτσα με τον εαυτό μας, τετ α τετ, και να του πούμε εκείνο το χαίρω πολύ, εννοώντάς το.»
-Κι όταν αυτό το σπάσιμο αργεί, ή δεν έρχεται ποτέ;
Γράφει η Αιμιλία Πανταζή
«Οι καρδιές δεν κουτσουρεύονται παρά ελάχιστα, τα όνειρα δεν κατατροπώνονται παρά προσωρινά. Αν τους κρατάμε μια θέση, θα γυρίσουν.»
Η Κατερίνα Μαυρομάτη γεννήθηκε στη Λεμεσό. «Μια πανέμορφη μικρή πόλη, που σήμερα φούντωσε ξαφνικά και άπλωσε σαν περικοκλάδα στο νότο της Κύπρου, παραμένοντας ωστόσο πάντα ωραία...».
Περιγράφει τη ξαφνική ανεμοθύελλα πάνω στο νησί και στους ανθρώπους του...
«Οι ξαφνικές ανεμοθύελλες ξεσηκώνουν τον τόπο, αλλά πάντα κοπάζουν. Το θέμα είναι τι αφήνουν πίσω τους... Αυτό που έγινε εδώ, περικλείει μεγάλες δόσεις αδικίας. Οι Κύπριοι ως έντιμος και δουλευταράς λαός, και το λέω με ταπεινότητα, δεν φάνηκε καχύποπτος απέναντι σε δολιότητες, ούτε υπολόγιζε ποτέ να έρθουν τα σάπια καθεστώτα ορισμένων τραπεζών να τον κατακλέψουν. Η χώρα μας την πάτησε σαν πρωτάρης και σχεδόν όλοι έχασαν πια την εμπιστοσύνη τους στο πολιτικοοικονομικό σύστημα.»
Κι οι άνθρωποι εκεί αντιμετωπίζουν το άδικο όσο και όπως αντέχουν...
«Υπάρχουν άνθρωποι που δεν το αντέχουν. Χάθηκαν οικονομίες μιας ζωής, διεκόπηκαν σπουδές, απολύθηκαν εργαζόμενοι, οι νέοι φεύγουν, εγκαταλείποντας προσδοκίες για στήριξη της μικρής πατρίδας. Κανείς σχεδόν δεν είναι όπως πριν... »
Το κέφι, η σιγουριά και η άνεση έχει σηκωθεί από την καρέκλα. Τη θέση τους πήρε ένας πόλεμος χωρίς ήχο.
«Ο κόσμος έχασε τον ύπνο του. Σαν να έγινε πόλεμος, χωρίς τανκς και πολυβόλα, μόνο με υπεξαιρέσεις και αρπαγές στα μουλωχτά Ένας πόλεμος, ολέθριος, καταστροφικός, και άηχος. Μου έλεγε την περασμένη εβδομάδα μια φίλη μου, τριάντα χρονών μόνο: δεν έχω λεφτά ούτε αντικαταθλιπτικά να πάρω.»
Κι ο κόσμος της Κύπρου διεκδικεί να μην δοθεί άλλο χαστούκι.
«Όσοι το δημιούργησαν αυτό, να μην συνεχίσουν αδιατάραχτα να υπάρχουν στα πόστα τους, αλλά να τιμωρηθούν. Η ατιμωρησία θα είναι ένα ακόμη χαστούκι για μας όλους.»
Η Κατερίνα Μαυρομάτη μεγάλωσε σε μια φτωχή οικογένεια, που όμως δεν της έλειπε τίποτε, κυρίως τα μεσημέρια Κυριακής, που η ζωή γινόταν ένα πανηγύρι. «Περίσσευε αγάπη και φούσκωνα από όνειρα...»
Μόλις έμαθε να γράφει, σκάρωσε μικρές ιστορίες με ζώα. Στα δεκαπέντε της βλέπει δημοσιευμένες τις πρώτες της ποιητικές και διηγηματικές απόπειρες, ενώ το όνειρό της να σπουδάσει γαλλική φιλολογία την «έτρωγε από τα έξι της». Τελειώνοντας τις σπουδές της ήρθαν οι άπιαστοι παράδεισοι.
«Όταν πήρα το πτυχίο νόμιζα πως ήμουν ένας θεός και έψαχνα έναν παράδεισο, αλλά ήταν όλοι πιασμένοι.»
Στρέφεται προς την έντυπη δημοσιογραφία. Ακολουθεί ο διορισμός της στο δημόσιο, ο οποίος την αναγκάζει να παρατήσει την πέννα. Τα καλούπια την έκαναν να ασφυκτιά. 'Ώσπου εγκαταλείπει, και αλλάζει δρόμο. «Το δασκαλίκι, όχι ό,τι δεν μου πήγαινε, αλλά ένιωθα πως ροκάνιζε το κέφι μου για δημιουργία. Ξαναπιάνω λοιπόν το γράψιμο με φρέσκια καρδιά και του υπόσχομαι να μην το αφήσω πια, όσο περνά από το χέρι μου.»
Ο τίτλος του πρώτου της μυθιστορήματος, μάλλον σημαδιακός: «Από Όνειρο σε Όνειρο». Όσο για την έμπνευση; Αναζητήσεις ονείρων και μαύρες στάμπες. Ιστορίες που άκουγε, ζωές ανθρώπων που συμπορεύτηκε μαζί τους, κάποια σημαδιακά στίγματα που άφησαν ανεξίτηλα τα σημάδια πάνω της. «Όταν έγινε ο πόλεμος του '74 στην Κύπρο ήμουν δεκαεπτά χρονών. Βίωσα τραγικότητες, απώλειες και θρήνο.»
-Αλλά αν δεν έχεις όνειρα;
«Αν δεν έχεις όνειρα, δεν βγαίνεις στην αναζήτησή τους. Ρωτήστε τους δίπλα σας, ποιο είναι το όνειρό τους. Μερικοί θα δυσκολευτούν πολύ να το ορίσουν ή θα αναφέρουν κάτι που μεταβιβάζεται σε άλλους, άρα δεν είναι δικό τους. Συνήθως οι γονείς βλέπουν τη ζωή διαμέσου των παιδιών τους. Μέγα σφάλμα...»
«Μοιάζει ο άνθρωπος με ένα αμύγδαλο», λέει η Κατερίνα κάπου στο βιβλίο της. Χρειάζεται ένα δυνατό και απότομο σπάσιμο, για να βγει η ψίχα;
«Το λέω για τον ήρωά μου, όταν επιτέλους αποφασίζει και ανοίγεται στην αγαπημένη του μιλώντας της για το μεγάλο του μυστικό. Της φανερώνει την αλήθεια του, με ρίσκο να τον αρνηθεί. Βέβαια, όλοι μας κάποια στιγμή, επιβάλλεται να δώσουμε ένα γερό χτύπημα στο τσόφλι μας, να βγάλουμε την ψίχα μας. Να πούμε αυτός είμαι και να το παραδεχτούμε, να αποκαλυφθούμε σε μας τους ίδιους.
Το πιο δύσκολο πράγμα του κόσμου είναι να σταθούμε φάτσα με τον εαυτό μας, τετ α τετ, και να του πούμε εκείνο το χαίρω πολύ, εννοώντάς το.»
-Κι όταν αυτό το σπάσιμο αργεί, ή δεν έρχεται ποτέ;
«Στους περισσότερους δεν έρχεται ποτέ. Γι 'αυτό βλέπουμε ανάμεσά μας ανθρώπους που δεν ξέρουν ποιοι είναι και γιατί κουβαλούν τον εαυτό τους σέρνοντάς τον ως το θάνατο. Οι θάνατοι είναι δυο: ο βιολογικός και ο πνευματικός. Ο ένας δεν είναι τίποτε, ο άλλος είναι το τίποτε. Υπάρχουν κάποιοι που έφυγαν, αλλά είναι πάντα εδώ και άλλοι που ζουν μα δεν μας λένε κάτι.»
-Η αυτογνωσία συμπορεύεται με την αλήθεια;
«Οι άνθρωποι που έχουν φτάσει στην αυτογνωσία, τα έχουν βρει με τον εαυτό τους, είναι πλήρεις. Αν βρεθείς τελικά μαζί του, τον ψάξεις καλά ως τον πάτο, αυτό λέγεται αλήθεια. Είναι η πιο σπουδαία ανακάλυψη...»
Η ζωή πολλές φορές μπλοκάρεται. Οι λόγοι πολλοί. Η προσπάθεια για την πάλη, αναγκαία.
«Η ζωή μπορεί να μπλοκαριστεί κι από ένα ασήμαντο γεγονός, όπως για παράδειγμα, η εμφάνιση ή ο τρόπος που μιλά κανείς. Αυτό υποφέρεται κα παλεύεται. Αν όμως τη ζωή σου την έχουν μπλοκάρει φραγμοί αγκαθωτοί, όπως η έλλειψη αγάπης, τότε μάλλον την έβαψες. Θα βολοδέρνεσαι μέσα σε λανθασμένες πηγές αναπλήρωσής της και τα συνεχόμενα αδιέξοδα θα σου φρενάρουν τη χαρά. Η τσιγκουνιά στα αισθήματα μπορεί να οδηγήσει σε κάθε είδους σύγκρουση, με πιο επικίνδυνη αυτή με τον εαυτό μας, σε αιχμηρές ενοχές και σε απανωτά λάθη. Κι αν ποτέ καταφέρεις να πεις, ως εδώ, παίρνω τη ζωή μου αλλιώς, έχει καλώς. Διαφορετικά είναι πιθανό να παραμείνεις μπλοκαρισμένος εσαεί.»
«Ωραίο πράγμα να έχεις ένα όνειρο, να του ρίχνεις τη μαγιά και να το περιμένεις να φουσκώσει!»
Πως να αντισταθεί κανείς στις λέξεις της Κατερίνας; Τη ρωτώ για τα δικά της όνειρα. Μου μιλάει για το σπουδαιότερο.
«Εκεί που χρειάζεται να ρίξεις μαγιά και να περιμένεις πολύ για να δεις τι έφτιαξες, είναι το μεγάλωμα ενός παιδιού. Το πιο σπουδαίο έργο για μια γυναίκα είναι η μητρότητα. Έδωσα πολύ βάρος στη μεριά της ζυγαριάς όπου έβαλα τα παιδιά μου. Πάσκιζα να μεγαλώσω τα δυο αγόρια μου ώστε να γίνουν δομημένοι άνθρωποι, να τους μάθω πώς παίρνουμε τη ζωή στα χέρια μας, από ποια μεριά την κοιτάμε, τι απορρίπτουμε, τι κρατάμε. Να στηρίζονται στην εργατικότητα και την τιμιότητα και να μπορούν να γυρεύουν την ευτυχία και στα πιο μικρά.»
Όσο για το γράψιμο...
«Έριξα μια χούφτα γεμάτη μαγιά, στο γράψιμο. Περίμενα πολύ ώσπου να φουσκώσει. Τώρα νομίζω είμαι στο φούρνισμα.»
Και η κουβέντα επιστρέφει στην Κύπρο. Αναρωτιέμαι, έφυγε ποτέ γι αυτήν τη γυναίκα;
-Τι έχει ανάγκη περισσότερο αυτή τη στιγμή η Κύπρος;
«Για κάποιους είναι αναγκαίο να αναθεωρήσουν την ιδέα της ευμάρειας και να δουν πόσο επίπλαστη είναι τελικά και πού μπορεί να οδηγήσει. Η Κύπρος έχει ανάγκη αυτό που ο ίδιος ο άνθρωπος έχει ανάγκη: αγάπη και ευδαιμονία. Βρίσκονται όπου ρίξεις το βλέμμα, μακριά από τα χρηματοοικονομικά συστήματα και τους λουστραρισμένους ληστές.
Δεν μας χρειάζονται φτηνοί άνθρωποι με πανάκριβα ρούχα. Χρειάζεται ψυχή και η Κύπρος πάντα είχε αυθεντική ψυχή. Ήμουν παρούσα σε μια στιγμή αιώνια. Το 1974 η Μελίνα Μερκούρη, επισκέφτηκε έναν καταυλισμό και είδε που είχαν φυτέψει ένα βασιλικό έξω από ένα αντίσκηνο. Άνθρωποι που είχαν χάσει τα πάντα! Έτριψε τα φύλλα με το χέρι της κι έφερε τα δάχτυλα μυρίζοντας το άρωμα. Γύρισε και μου είπε: «Κορίτσι μου, αυτή είναι η ψυχή της Κύπρου!»
Ο λαός της πατρίδας της κατέχει που βρίσκεται το μυστικό για να βρει η ψυχή το δρόμο της;
«Θα το βρει και τώρα αν πάρει ξανά τα γνωστά δρομάκια και ξεφύγει από τις φαρδιές λεωφόρους που τάζουν μακριά να σε πάρουν και σε παρατούν σύξυλο στο ίδιο σημείο. Στο χέρι μας είναι να γίνει η ζωή ένα γλέντι μέσα στα ελάχιστα. Η δικιά μου ηρωίδα βρίσκει την αγαλλίαση και τη γλυκάδα μέσα στα ναΐφ, στις αγριελιές, στα θρούμπια, στους ασπάλαθους. Οι ξερολιθιές και τα σκίνα, της αφήνουν μια ευμένεια, ενώ τα βότσαλα του νερού και το δροσερό μαϊστράλι την κερνούν έναν ενθουσιασμό. Βρίσκει διεξόδους τέτοιες που την αποσπούν από ένα θάνατο. Και με όλα όσα πέρασε, δεν νιώθει παραλυμένη. Οι καρδιές δεν κουτσουρεύονται παρά ελάχιστα, τα όνειρα δεν κατατροπώνονται παρά προσωρινά. Αν τους κρατάμε μια θέση, θα γυρίσουν. Όση ζωή μας μένει, αν την απλώσουμε στον ήλιο ή θα ανθίσει πάλι ή θα ξεραθεί. Εμείς διαλέγουμε...»
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου