Ο Σταύρος Θεοδωράκης ήταν ένας μέτριος μαθητής που έκρυβε την εφημερίδα μέσα στα σχολικά του τετράδια.
...Αυτό του είχε κοστίσει πολλές ραβδιές. Η δημοσιογραφία πόσο του... κοστίζει ;
Γράφει ο Γιώργος Κοβός
Τον παρακολουθώ να εξιστορεί μια φράση του Όσκαρ Ουάιλντ: «Η πνευματική εργασία, σε ελάχιστες περιπτώσεις και αν φτάσεις σε εξαιρετικό επίπεδο, μπορεί να μοιάζει με χειρονακτική». Δηλαδή, ρωτά και απαντά ο ίδιος: «Δηλαδή εκτιμούσε περισσότερο τους χειρώνακτες από τους πνευματικούς».
-Πως ξεκίνησε η δημοσιογραφία για εσάς;
«Εγώ δεν ξεκίνησα αμέσως να κάνω δημοσιογραφία. Έκανα πρακτικά επαγγέλματα, του δρόμου. Ακόμα κι όταν ήμουν στην εφημερίδα «Πρώτη», στα μέσα της δεκαετίας του ’80 δούλευα και αλλού, γιατί δεν πίστευα ότι θα γίνω δημοσιογράφος. Νόμιζα ότι χρειαζόταν κάποιο μέσο. Ακόμα και όταν ήμουν στην εφημερίδα πήγαινα και έκανα μεροκάματα σε χειρωνακτικές μικροδουλειές, όπως σε φορτηγά».
-Πως γίνεται κάποιος δημοσιογράφος;
«Εγώ έγινα δημοσιογράφος γιατί στην εποχή μου, δεν είχα επαρκείς απαντήσεις. Ήμουν σε ένα συνεχές ερωτηματικό. Δεν είχα καμιά εμπιστοσύνη στους δασκάλους μου».
Περιγράφει τα χρόνια στην Αγία Βαρβάρα. Τότε που οι μαθητές είχαν «κατά κανόνα πολύ κακούς δασκάλους»…
«Εκνευρίζομαι πολύ μ’ αυτούς που ωραιοποιούν πάντα τα πράγματα και λένε: εγώ είχα πολύ καλούς δασκάλους. Την εποχή εκείνη, η Αγία Βαρβάρα ήταν τόπος ‘εξορίας’ για τους δασκάλους. Επειδή ήταν μια περιοχή με τσιγγάνους, την χρησιμοποιούσαν σα δυσμενή μετάθεση».
Όμως, είχε και κάποιους ελάχιστους σπουδαίους, όπως την Καρύδη, τη μετέπειτα σύζυγο του Γρηγόρη Φαράκου, αλλά και τον Θεολόγο Αργύρη Τσακαλία τον θείο των αδελφών Ξηρών.
Η καταγωγή του είναι από την Κρήτη.
«Ένα από τα ελάχιστα πράγματα που μου αρέσει να επαναλαμβάνω από τον Μίκη Θεοδωράκη είναι αυτό που μου είχε πει:… στα πορτοκάλια της Κρήτης διακρίνω την γεύση των προγόνων μου…. Πιστεύω ότι ο τόπος καταγωγής του καθενός μας έχει καταγραφεί στο DNA του».
Δεν ξέρω τι πραγματικά έχει γραφτεί στο DNA του Σταύρου Θεοδωράκη, αλλά πολλά κρητικά στοιχεία, η αλήθεια είναι ότι τα διακρίνω.
-«Αλήτες, ρουφιάνοι, δημοσιογράφοι»;
«Πάντα έχει σημασία ποιος φωνάζει το σύνθημα. Είδα κάποιες αφίσες με δημοσιογράφους που δεν ήξερα ποιος τις υπέγραφε. Δηλαδή, ποιος λέει ρουφιάνο ποιον; Εγώ θα ήθελα να βγει κάποιος και να πει συγκεκριμένα πράγματα. Η δημοκρατία δεν μπορεί να κρύβεται πίσω από κουκούλες ή από ανώνυμα κείμενα στο ιντερνέτ. Εγώ άνοιξα με κάποιους φίλους ένα site και από την πρώτη μέρα έχουμε μόνο επώνυμα κείμενα. Παίρνουμε το κόστος των απόψεών μας. Θα ήθελα, λοιπόν, όταν λένε κάτι για τους δημοσιογράφους, να ήξερα ποιοι το λένε. Αν με ρωτάς επί της ουσίας του συνθήματος, πιστεύω ότι το βασικό με τους δημοσιογράφους είναι ότι δεν ανησύχησαν και δεν έπαιξαν τον ρόλο τους στον βαθμό που έπρεπε. Ήταν λίγο παραιτημένοι από την βασική αρχή της δημοσιογραφίας, η οποία είναι να αμφισβητείς τις εξουσίες, να ερευνάς και να δίνεις πληροφορίες στον κόσμο».
-Αυτό είναι δημοσιογραφία…
«Βέβαια. Μια καχυποψία απέναντι στην δουλειά όλων. Να σου πω κάτι που είναι τραγικό για την δημοσιογραφία και δεν το λέμε; Γιατί ο Παπαγεωργόπουλος πιάστηκε από έναν τρελό δικαστή και όχι από έναν δημοσιογράφο; Κάποιοι από εμάς δεν κάναμε σωστά τη δουλειά μας. Όταν λέω να πιαστεί δεν εννοώ να δικαστεί, αλλά δεν μπορεί, ξαφνικά, να μαθαίνουμε ότι ο τάδε πολιτικός πάει φυλακή και να πέφτουμε από τα σύννεφα. Εμείς πού ήμασταν να ελέγξουμε πώς ζούσε αυτός ο πολιτικός; Ποιο ήταν το Πόθεν Έσχες του; Ο Τσοχατζόπουλος έφαγε για το Πόθεν Έσχες του οχτώ χρόνια και δήμευση του ανακτόρου του στην Ακρόπολη. Το Πόθεν Έσχες αυτό είχε δημοσιευθεί σε όλο τον ελληνικό τύπο. Ψάξε σε εκείνες τις ημερομηνίες να δεις αν θα βρεις μια σοβαρή έρευνα για το ότι αυτό το Πόθεν Έσχες είναι εκτός πραγματικότητας. Γίνανε διάφορα σχόλια του στυλ: πού τα βρήκε τόσα λεφτά, αλλά αυτό δεν είναι δημοσιογραφία, είναι πολιτικό σχόλιο. Δημοσιογραφία είναι να πάρω εσένα, να σε ξετινάξω και να παρουσιάσω κάποια στοιχεία στην κοινή γνώμη που να φανερώνουν ότι κάτι κάνεις λάθος. Εμείς, λοιπόν, οι δημοσιογράφοι -και δεν βγάζω απ’ έξω τον εαυτό μου γιατί δεν έχει σημασία να πω αν το έκανε κάποιος καλύτερα ή χειρότερα- είμαστε μέρος της κρίσης».
-Σε επίπεδο διαπλοκής;
«Είναι πολύ εύκολο να πεις την λέξη διαπλοκή. Δεν εννοώ μόνο τη διαπλοκή. Εννοώ ότι πριν από μερικά χρόνια καλός δημοσιογράφος ήτανε αυτός που στη γιορτή του ήταν μαζεμένο όλο το υπουργικό συμβούλιο. Αυτό δεν αφορούσε διαπλοκή. Ήτανε της μοδός. Το κακό ήτανε ότι άλλαζε η κυβέρνηση και στην επόμενη γιορτή ήτανε το άλλο υπουργικό συμβούλιο ή μπορεί να ήτανε και μεικτό. Όλοι έχουμε ένα φίλο στο ΚΚΕ, στο ΠΑΣΟΚ, στη ΝΔ. Δεν είναι κακό να έχουμε φίλους, αλλά αν όλο το πολιτικό συμβούλιο είναι φίλοι σου, τότε κάποιο πρόβλημα υπάρχει. Οι δημοσιογράφοι μπήκαν πολύ στα σαλόνια της εξουσίας. Υπερηφανεύθηκαν πάρα πολύ για την συνύπαρξή τους με το πολιτικό σύστημα, τις συνδικαλιστικές ηγεσίες κλπ. Γενικά, η κοινωνική και πολιτική ελίτ της χώρας είχε πολλούς δημοσιογράφους μέσα της. Αυτό ήταν και ένα από τα συμπτώματα της κρίσης. Πιστεύω ότι οι δημοσιογράφοι πρέπει να είναι απέναντι από τις άλλες κοινωνικές αρχές ή από τις άλλες εξουσίες. Πρέπει να είναι απέναντι από τους πολιτικούς, απέναντι από την εκκλησία, απέναντι από τους συνδικαλιστές…. Τα media είναι ένα πολύ μεγάλο μέρος της κρίσης. Συνυπήρξαν, και πολλές φορές συγκυβέρνησαν με τους πολιτικούς αυτές τις δεκαετίες. Οι δημοσιογράφοι είχαν πολύ μεγάλη συμμετοχή στην εξουσία».
-Οι πολίτες έχουν ευθύνη;
«Αν ο πολίτης έχει ένα άλλοθι για την αδιαφορία του να διορθώσει τα πράγματα, δεν καταλαβαίνω ποιο άλλοθι έχει ο δημοσιογράφος».
-Ο τύπος είναι τέταρτη εξουσία. Πώς μπορεί να αμφισβητήσει τις εξουσίες δίχως να αμφισβητήσει την δική του;
«Στον ενήλικο βίο μου δεν έχω χρησιμοποιήσει τον όρο Τέταρτη Εξουσία για τους δημοσιογράφους. Δεν θεωρώ ότι είναι σωστός. Απλά, έχει επικρατήσει γιατί κάποιοι το επαναλαμβάνουν. Δεν υπάρχει Τέταρτη Εξουσία. Υπάρχει η δύναμη του τύπου που πρέπει να ασκείται απέναντι από τις εξουσίες. Και όταν λέω εξουσίες, εννοώ ακόμα και τη Λαϊκή Εξουσία. Ένα από τα καθήκοντα του δημοσιογράφου είναι να δυσαρεστεί και τον κόσμο του, τους ανθρώπους που τον διαβάζουν. Να τους ταρακουνάει που και που και να τους λέει: φίλε, σε αυτό δεν έχεις δίκιο. Πολλές φορές, μέσα σε αυτά τα χρόνια, γνωρίσαμε δημοσιογράφους που σκύβανε το κεφάλι σε διάφορες εξουσίες και, ταυτόχρονα, ταυτίζονταν με τις μάζες. Ούτε κι αυτό είναι δημοσιογραφία. Ο δημοσιογράφος είναι απέναντι, αν χρειαστεί, και από το κοινό αίσθημα».
-Ο πρωταγωνιστής των... πρωταγωνιστών, ποιος είναι;
«Πιστεύω σε μια έγερση του κόσμου. Το παλιό έχει πεθάνει και το καινούργιο δεν έχει γεννηθεί ακόμα. Θα γεννηθεί από όλους αυτούς τους σιωπηλούς πολίτες».
-Διανύουμε εποχή διαπιστώσεων;
«Είμαστε σε φάση που φάγαμε μια πάρα πολύ γερή σφαλιάρα και προσπαθούμε να δούμε τι συνέβη. Δεν έχουμε συνέλθει. Αν θέλεις να το δεις σαν εικόνα, είναι σαν ένας άνθρωπος, ο οποίος ενώ δεν είχε φάει ποτέ ξύλο στην ζωή του, έφαγε τώρα και βρίσκεται ακόμα στην ανάρρωση. Όταν συνέλθει από το ξύλο, θα πρέπει να αποφασίσει τι πρέπει να αλλάξει. Αυτό δεν έχει συμβεί ακόμα. Υπάρχουν στιγμές που νιώθεις ότι ο κόσμος έχει καταλάβει τι έχει συμβεί και κάνει τις σωστές κινήσεις και υπάρχουν στιγμές που κάνει τη λάθος κίνηση».
-Τι πρέπει να αλλάξει;
«Όλα πρέπει να τα αλλάξουμε. Νομίζω ότι πρέπει να έχουμε μια βασική αρχή: για να είμαστε τόσο χάλια, δεν πήγε κάτι λάθος, πήγανε όλα λάθος. Πρέπει όλα να τα αλλάξουμε και να σπάσουμε τις παγίδες του παρελθόντος. Πρέπει να εφεύρουμε το καινούργιο προσπαθώντας, ταυτόχρονα, να ζήσουμε χωρίς υπερβολές. Θα σου πω κάτι που συνήθως δεν το λένε οι δημοσιογράφοι για να μην χαρακτηριστούν. Οι ποινές των δύο τελευταίων δικαστηρίων είναι υπερβολικές. Έχουμε μια κοινωνία που κινήθηκε τόσα χρόνια στην ατιμωρησία, κυρίως των πολιτικών και των τοπικών αρχόντων και ξαφνικά τιμωρούν τον Τσοχατζόπουλο, για ανακριβές Πόθεν Έσχες, με οχτώ χρόνια φυλακή. Για τις μίζες πόσο θα βάλουν; Οχτώ φορές στο απόσπασμα; Εδώ διακρίνω και μια ενοχή όλων μας, ακόμα και των δικαστών. Τόσα χρόνια δεν κάναμε τίποτα και τώρα βάζουμε ισόβια για οικονομικό έγκλημα; Να είμαστε πάρα πολύ αυστηροί, αλλά να κρατήσουμε και την ψυχραιμία μας γιατί ο θυμός είναι καλός για να αρνηθείς το παρελθόν, αλλά δεν αρκεί για να χτίσεις κάτι. Παράδειγμα, εγώ μπορεί να θυμώσω πολύ, να πάρω έναν κασμά και να γκρεμίσω αυτό το γραφείο. Ο θυμός ήτανε καλός για να γκρεμίσω, αλλά όχι για να χτίσω. Χρειάζεται ψυχραιμία, σύνεση, γνώση…. Άρα, νομίζω ότι είμαστε ακόμα στον θυμό. Έχουμε θυμώσει με αυτό που έχει συμβεί και θέλουμε να τους τιμωρήσουμε, να τους σπάσουμε τα μούτρα…. Να το κάνουμε αυτό, αλλά να ξέρουμε ότι πρέπει να χτίσουμε μια καινούργια πόλη, μια καινούργια χώρα, μια καινούργια κοινωνία και αυτό δεν γίνεται μόνο με θυμό».
-Μιλήσατε για ακρότητες στη δικαιοσύνη. Στην πολιτική;
«Η Χρυσή Αυγή προσπαθεί να αναστήσει στην Ελλάδα μια ακραία ιδεολογία, η οποία είναι ένα μίγμα λαϊκισμού, εθνικοσοσιαλισμού με ψήγματα ρατσισμού και φασισμού. Στο σύνολό της είναι μια ακραία ιδεολογία, την οποία συμμερίζεται ένα πολύ μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης. Αυτό δεν θα λυθεί με καταγγελίες. Θα λυθεί αν δούμε γιατί κάποιοι καταφεύγουν σε ακραίες ιδεολογίες».
- Αν τα παιδιά σας ψήφιζαν Χρυσή Αυγή πως θα αντιδρούσατε;
«Δεν είμαι της άποψης ότι τα παιδιά φυτεύονται. Δεν αναθρέφονται μόνα τους. Αγανακτώ με τους γονείς που ξαφνιάζονται για τα παιδιά τους, είτε ψηφίζουν χρυσή αυγή, είτε κρατάνε Καλάσνικοφ είτε κάνουν ληστείες. Το κύριο μέλημα του γονιού είναι τα παιδιά του και δεν μπορώ να δικαιολογήσω κάποιον, είτε είναι πολιτικός είτε δημοσιογράφος είτε καθηγητής πανεπιστημίου και το παιδί του έχει μια οποιουδήποτε είδους παραβατική συμπεριφορά. Άρα, δεν θα μπορούσα να ξαφνιαστώ γιατί δεν θα είχε γίνει. Παράδειγμα, ξαφνικά, ένα παιδί σε ένα σχολείο μετέχει σε συμμορίες και μαχαιρώνει συμμαθητές του. Λένε μετά οι γονείς ότι φταίει το σχολείο. Ε, δεν φταίει το σχολείο. Φταίει το σπίτι. Σε κάποιες εκδηλώσεις να προσθέσουμε μια ευθύνη του σχολείου, να προσθέσουμε μια ευθύνη του δρόμου, να προσθέσουμε μια ευθύνη του πολιτικού, αλλά όταν υπάρχουν γυμνάσια που έχουν μαθητικές συμμορίες, δεν φταίει ο υπουργός παιδείας. Ας μην μεταβιβάζουμε, πάντα, τις ευθύνες στους άλλους. Έχουμε κι εμείς ευθύνη»...
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου